Yetişkinler için gün içerisinde yaptıkları uğraşlar ne kadar önemliyse çocuklar için de oyun o kadar önemli bir meseledir. Bunun için oyun ve oyuncağa sadece bir eğlence aracı olarak bakmak yetersiz kalır. Hatta konuyla ilgili Montaigne şöyle der; ‘Oyun çocukların en gerçek uğraşıdır ve bizim işe gitmemiz gibi onlar da oyuna gider.” Oyun oynamak çocuklara birçok yeti kazandırır. Bunlar kısaca çocuğun kendini anlatması, yeteneklerini anlaması, dil, akıl, sosyal becerileri geliştirme olarak özetlenebilir. Ayrıca oyun oynamak çocukları zihinsel ve duygusal anlamda da geliştirir. Çocuğumuz için seçeceğimiz oyuncaklar da bu manada çok önemlidir. Son zamanlarda ünlü barbie bebeklerle ilgili birçok gündem ortaya çıktı. Sosyal medyada çeşit çeşit barbie bebekler yapıldı. Burada oyuncak bebeklerin de çocuk üzerinde etkileri de yadsınamaz. Oyuncak bebekler çocuk için bir ayna niteliği taşır ve çocuğun kendi etnik kültürüne uygun bebeklerle oynaması çocuğa oluşturacağı rol model açısından önemlidir. Örneğin sürekli beyaz bebekle oynayan siyahi bir çocuk ilerde kendi renginden mutsuz olabilir veya vücut ölçüleri muazzam olan oyuncak bebekler çocuğun zihin dünyasında olması gereken vücudun bu olduğunu düşündürebilir ve sonuç olarak büyüdüğünde bilinç altına kodlanmış bu bilgilerle estetik ameliyatlar geçirebilir.
Çocuklar için doğru oyuncak seçimi nasıl yapılır?
- Oyuncağın Temiz olması ve kolay temizlenir olması
- Oyuncağın çocuğun yaşına uygun seçilmesi
Çünkü çocuklar için önemli olan oynadığı oyunun yaşına göre ona yeni şeyler öğretmesi, yeni beceriler kazandırmasıdır. Küçük bebekler için renkli ve ses çıkaran çıngırak tarzı oyuncaklar onların duyularını uyarır ve duyu gelişimini sağlar. Çünkü küçük bebeklerin görme yetileri zamanla gelişir ve parlak renkler onlar için daha kolay ayırt edilebilir.
Yeni yürümeye başlayan çocuklar farklı şekil ve boyutlardaki küplerle oynamayı severken iki yaşındaki çocuklar bilek çevirme güçlerini geliştirebilecekleri oyun hamuru, legolar gibi biraz güç isteyen oyuncakları sever. Tabi ki burada küçük çocuklara oyuncak alırken boğaza kaçacak küçük cisimlerden kaçınılmalıdır.
Okul öncesi çağdaki çocuklar ise yaratıcılığını geliştiren her türlü oyuncak ve oyundan hoşlanır. Bunların arasında en popüleri resim yapmak, boyama yapmak olabilir. Çocuklar büyüdükçe onlar için en iyi oyuncak kitaplardır. Çocukların seveceği, merakla okuyacağı kitaplar hayal dünyasını oldukça geliştirir ayrıca kitapların içindeki kahramanları resmetmek isteyebilir ve bundan keyif alırlar.
- Tekrar tekrar oynayabileceği ve oynamaktan keyif alacağı oyuncak olması
Yeni oyuncakları çocukları mutlu eder ancak asıl önemli olan elinde olan oyuncakların çocuğun dikkatini çekmesidir. Elinde bulunan oyuncaklarla düzenli bir oyun odası oluşturmak önemlidir; Bu düzen çocuğun algılarını hep açık tutacaktır ve duygularını sistemli bir şekilde uyaracaktır. Bu düzeni sağlarken çocuğu kısıtlamak doğru değildir çocuğun oyun odasında özgürce hareket edebilmesi ve yaratıcılığını geliştirebilmesi gerekir.
- Oyuncağın basit ama eğlendirici olması
Bu tür oyuncaklar çocuklar için uyarıcıdır ve yaratıcılığını geliştirir. Örneğin evde bulunan mutfak eşyalarıyla oynaması gibi. Bunun dışında dışarıda su, kum ve çamur vb. gibi oyunlar çocuğun dış dünyayı tanımasını sağlar. Çamurla oynamak çocuğun kendini yönetmesini sağlar. Evde sürekli kıyafet değiştirerek oynayan çocuklar kendine güvenini geliştirir ve o kıyafetin içinde kişiliğin nasıl hissettiğini anlamaya çalışır. Kıyafet oyunlarından bir başkası da oyuncak bebekleri giydirmektir ve bu da çocuğun hayal gücünü geliştirir.
Sonuç olarak, çocuklar için doğru oyuncak seçimi, onların gelişimine ve mutluluğuna büyük etki eder. Oyuncaklar, çocukların dünyayı keşfetmelerini ve kendilerini ifade etmelerini sağlarken, eğitici ve yaratıcı oyuncaklar da onların zihinsel ve duygusal becerilerini destekler. Ebeveynler olarak, çocuklarımızın ihtiyaçlarına uygun, güvenli ve eğlenceli oyuncaklar seçerek, onların oyunla büyümelerine ve sağlıklı bir çocukluk geçirmelerine destek olabiliriz.
Faydalanılan Kaynaklar
ADÜ Tıp Fakültesi Dergisi 2004; 5(2) : 39 – 42 (OYUN, OYUNCAK VE ÇOCUK)
